نوسینی: بیار رەشید
میرزادە کێیە؟ موجتەبا میرزادە لە سالی ١٩٤٥ لە شاری كرماشان هاتۆتە دنیاوە. بەهۆی كاری باوكییەوە كە كارمەندی حكومەت بوو بۆ چەند ساڵێك دەچنە ئیلام، دواتر تەمەنی شانزە ساڵان دەبێت كە دەگەڕێنەوە كرماشان. میرزادە لە تەمەنی منداڵیدا بە هۆی رادیۆ (همسایە) لە گەل موزیك ئاشنا بووە. ئەو كات لە ڕێگای ئەو ڕادیۆیەوە گوێ لە ڤیۆلینی مامۆستایان خالدی و پەرویز یاحەقی دەگرێت. یەكەم ئامێری موزیك كە موجتەبا لە تەمەنی منداڵیدا دەستی دایە، نای بوە پاشان سەنتوور. میرزادە دەڵێت:”هەر لە سەرەتای مناڵیمەوە هۆگر و خولیای ڤیۆلین بوم، بەڵام لەبەر كەم داهاتی باوكم وزە و توانای كڕینی ئەم ئامێرەم نەبووە، لە تەمەنی مناڵیدا و بەهۆی كارو باری باوكم لە كرماشانەوە كۆچمان كرد بۆ ئیلام، لەوێ‌دراوسێیەكی تارانیمان هەبوو كە خۆی خەریكی ئامێری دڵخوازی من واتا ڤیۆلین بوو، بە پەرەسەندنی هاتوچۆ لەتەك ئەواندا ئەو ژەنیارە هەستی هونەری لە مندا بە دی كرد و هەر لەبەرئەوەش بوو پێشنیاری بە باوكم كرد كە ڤیۆلینێكم بۆ بكڕێت، بەمجۆرە من بووم بە خاوەنی ڤیۆلینێكی 70 تمەنی كە زۆربەی گۆرانییەكانی مامۆستا حەسەن زیرەكم هەر بەم ڤیۆلینە ژەنیوە، دوای چەند ساڵ مانەوە لە ئیلام گەڕاینەوە كرماشان، ئەو كات لە كرماشان مامۆستایەكی لێهاتوی وای لێنەبوو كە من ڤیۆلینی لێ‌فێربم، هەر بۆیەش من هیچ مامۆستایەكی تایبەتم نەبووە و هەرچییەكی هەمە تەنیا هەست و توانایی خواپێداو و تێكۆشانی خۆم بوە” . میرزادە ساڵی 1967 دەچێتە تاران هەوڵی ئەوە دەدات كە خۆی فێری نۆتە خوێندنەوە بكات، كارێكی سەرنج ڕاكێش كە موجتەبا دەیكات ئەوەیە كە لەڕێگەی گۆڤارێكەوە بە ناوی (موزیك ایران) كە هەفتانە نۆتەی چەند گۆرانییەكی تێدا بڵاو دەكرایەوە هەوڵی دا فێری نۆتە خوێندنەوە بێت، لەم ڕوەوە دەڵێت: ” لەبەرئەوەی هەموو ئاوازەكانم لەبەر بوو بە شێوەی خۆرسك دەمتوانی بیان ژەنم، دەچووم لە هەمان كاتدا سەیری نۆتەكانم دەكرد و دەمخوێندنەوە و پاشان چەند بارەم دەكردنەوە و دەكەوتمە بەراورد كردنیان تا نۆتەكان بناسمەوە، بە ڕاستی كارێكی تاقەت پروكێن بوو. لە یادمە بەهۆی گۆرانییەكی (مەجید وەفادار)ەوە بۆ یەكەمینجار (ترێل) فێر بووم، تا بەو شێوەیە فێری نۆتە خوێندنەوە بووم” 5.
مامۆستا مەزهەری خالقی لەسەر منداڵی میرزادە دەڵێت: ” میرزادە بە شێوەیەك كە خۆی باسی دەكرد، كاتێك كە خوێندكار بووە هەموو ساڵێك لە كرماشاندا خوێندكارەكانی ناوچەی ڕۆژهەڵاتی كوردستان واتە (سنە، كرماشان، ورمێ، مەهاباد، شارەكانی تر) لە كرماشان یان شوێنێكی تر فیستیڤاڵی موزیكیان هەبووە، لەو فیستیڤاڵەدا هەرجارێك كە بەشداری كردبێت هەمیشە یەكەم بووە”. یەكێك لەو دەرگایانەی كە موزیكی كوردی بە ڕوی میرزادەی هونەرمەند و بلیمەت دا كردەوە، ئاشنا بوونی ناوبراو لە گەڵ مامۆستای كۆچ كردوو حەسەن كامكار باوكی كامكارەكان بوو. موجتەبا میرزادە ساڵی 1959 دەچێتە شاری سنە و لە ئۆركێسترای ئەم شارەدا بەسەرپەرشتی مامۆستا (حەسەن كامكار) پەرە بە هونەرەكەی دەدات، لەو هەل ودەرفەتەدا بووكە موجتەبا توانی كۆمەڵێك ئەزموون لە مامۆستا كامكار وەرگرێ و پاشان ببێ بە فەرمانبەر لە ڕادیۆی كوردی سنەدا. دوای ساڵێك مانەوە لە سنە دەگەڕێتەوە كرماشان و لە ناوەندی دەنگ و ڕەنگی ئەم شارە (بەشی رادیۆ)دا دەست بەكار دەبێت. لەتەمەنی (17) ساڵیدا دەبێت بە ئەندامی گروپی ڕادیۆی كرماشان و ساڵێك دواتر دەبێت بە ڕابەری ئۆركێسترای ئەو ڕادیۆیە. دواتر لە گەڵ گۆرانیبێژانی گەورەی كورد حەسەن زیرەك، مەزهەر خالقی، ئیبراهیمی خۆشنەوا، مورتزا توندڕە‌و و هاشمی رەبێعی دەستی كرد بە تۆماركردنی چەندین بەرهەمی كوردی كە هەتا ئیستاش هونەری كوردی لە ئاستێكی بەرزدا دەیاننرخێنی و وەك شانازییەكی نەمر لە میرزادەوە بۆ كورد و گۆرانی كوردی دەمێننەوە.
قۆناغێكی تری ژیانی میرزادە ئەوەیە كە لە ساڵی 1967 لە (كۆلێژی هونەرە جوانەكانی تاران) بە پلەی سێیەم وەردەگیرێت، بەڵام كۆلێژ تەواو ناكات، هەرچەندە ئەم قۆناغە دەبێتە هۆی پەرەپێدانی هونەر و تێكۆشانی میرزادە و هاوكاری لەگەڵ هونەرمەند گەلێكی پایەبەرزی وەك (مورتەزا حەنانە، جەلیل شەهناز، حوسێن یاهەقی، حەسەن كەسایی) دواتر لە ئۆركسترا گەورەكانی وەك (فارابی، نەكیسا و بابەرد) هەروەها بەرنامەی (گوڵها)ی ئەوكات بە سۆڵۆ (تاكژەنی) لەگەڵ گۆرانیبێژەكانی ئەو سەردەمە بۆ وێنە: ئیرەج و گولپایەگانیدا هونەری خۆی دەنوێنێت. هەر لەم كاتەدایە كە میرزادە دەبێتە ڕابەری ئۆركێسترای ڕادیۆی تاران و چەندین كاری ناوازە تۆمار دەكات.
میرزادە جگە لە ئامێری سەرەكی خۆی كە بریتی بوو لە ڤیۆلین، شارەزاییەكی باشی لە (كەمانچە، تار، سێتار، پیانۆ) هەبووە، ئەمە جگە لەوەی كۆمپۆزەرێكی زۆر لێهاتوو بووە.
لایەنێكی تری ژیانی میرزادە لەم كاتەدا ئەوەیە كە عاشقی كچێك دەبێت لە تاران، خۆشەویستی بۆ ئەو كچە بەشێوەكە پێی دەڵێت: ” ئەگەر بێت و ڕازی نەبیت بەوەی من موزیك بژەنم ئەوا ئامادەم هەموو پەنجەكانم ببڕمەوە”. پاشان لەگەڵ ئەو كچە هاوسەرگیری دەكات و بەرهەمی چل ساڵی ژیانیان دوو كچ دەبێت بە ناوەكانی (ئیلیكا و ئەناهید).
هەر لەم ماوەیەدا كە میرزادە لە تاران دەبێت، رۆژێك لە كاتی ژەنیندا لەو ئۆركێسترایەدا كە (مستەفا كسروی) ڕابەرایەتی دەكات، دەنگی ڤیۆلینەكەی بە جیاواز بەرگوێی دەكەوێت و ئەمەش دەرگایەكە بۆ میرزادە بۆ ئاشنا بونی بە موزیكی فیلم. دواتر پێشنیاری دانانی موزیكی فیلمی (درشكەچی) دەخرێتە بەردەم، میرزادە خۆی لەم بارەیەوە دەڵێت:” پێش ئەم كارە هەرگیز موزیكم بۆ ئۆركیسترا نەنوسیبوەوە، تەنانەت هەندێك زانیاری هەبوو لەسەر ئامێرەكان كە نەمبوو، بۆ نمونە نەمدەزانی ژێكانی كۆنتراباس چۆنەو چییە؟! بۆیە لەماوەی مانگێكدا لە ڕێگەی پرس و ڕاوە هێندەم زانیاری كۆكردەوە كە بتوانم بۆ ئۆركێسترا كارێك بنوسم. بەڵام كێشەی سەرەكیم ئەوەبوو كە نەمدەزانی ئایا بۆ فیلمەكە دەبێت چی دابنێم؟ چونكە تا ئەو كاتە هیچ زانیارییەكم سەبارەت بە كاری موزیكی فیلمسازی بەرچاو نەكەوتبوو لە كەسیشم نەبیستبوو نەشمدەزانی كامەن؟ بۆیە هەموو یاسا و ڕێساكان خۆم دامنان”. هەندێك لەوانەی لەسەر ژمارەی ئەو فیلمانەیان نوسیوە كە میرزادە كاری موزیكی بۆ كردوون یان (54) یان (56) نوسراوە، بەڵام من بۆ خۆم ساڵی 2005 كە میرزادە لە سلێمانی بوو ئەوەم لێپرسی كە چەند كاری موزیكی فیلمی هەیە، ئەویش وتی :” زیاتر لە (58)” لەبەرئەوە من ئەم ژمارەیە دادەنێم كە لە خودی خۆیەوە وەرم گرتووە.
میرزادە لە تەمەنی هونەری خۆیدا واتە سەرەتای كاركردنی تا پێش مردنی ئەوەی من دەستم كەوتبێت و ئاگادار بم لێی كاری بۆ كۆمەڵێك هونەرمەندی كورد كردووە لەوانە : (حەسەن زیرەك، مەزهەر خالقی، محمەدی ماملێ، ئیبراهیمی خۆشنەوا، مورتزا توندڕە‌و، هاشمی رەبێعی، خەلیلی سەدیقی، عەزیز شاروخی، حسێن شەریفی، ناسری رەزازی، جەمشید عەزیزخانی، خەبات مەولودی، كەیوان عەلی محەمەدی، كانی، شێركۆ تالیب). هەندێك لەو هونەرمەندانە دەكەونە دە ساڵی سەرەتای كاردنی میرزادەوە، هەندێكی تریان ساڵەكانی دواتر ئەوانی تریش دەساڵی كۆتایی تەمەنی.
ئەمە جگە لەوەی كە كاری بۆ زۆر لە هونەرمەندە گەورەكانی فارس كردووە لەوانە : (شەجەریان، هایدە، ئیرەج، مەهەستی، ئەكبەر گولپایەگانی، موعین، گوگوش، حومەیرا، سوسن، ئەفسەری شەهیدی، محەمەد ئەسفەهانی، عەلی رەزا ئیفتیخاری، هومایون كازمی، و چەندینی تر)
میرزادە دوای زیاتر لە چل ساڵ كاری هونەری و بەخشینی چەندین شاكاری گەورە بە موزیكی كوردی و فارسی، ڕۆژی (17/7/2005) بە هۆی نەخۆشی دڵەوە لە نەخۆشخانەی گەورەی تاران كۆچی دوایی كرد. لە مەراسیمێكدا بە ئامادەبوونی گەورە هونەرمەندانی كورد و فارس لە گۆرستانی هونەرمەندان بە خاك سپێردا. لە كاتی بە خاك سپاردنەكەیدا هونەرمەندی گەورە شەجەریان وتی: “مردنی میرزادە كارەساتێكی گەورە بوو بۆ موزیكی كوردی بە تایبەتی موزیكی ئێرانی بە گشتی، جگە لەوەش ئەمڕۆ هونەرمەندێكمان لەدەستدا كە زەحمەتە كەس هەبێت بتوانێت جێگەی بگرێتەوە”.
