نووسینی: رێژوان تەها
جۆرج فریدریک هاندڵ George Frideric Handel (١٦٨٥-١٧٥٩) یەکێک بوو لە کاریگەرترین کۆمپۆسەرانی سەردەمی بارۆک، کە موزیکەکانی تا ئەمڕۆ بەردەوام پێشکەشدەکرێن لە کۆنسێتەکان لە سەرانسەری جیهاندا. هاندڵ لە شاری هالی Halle ئەڵمانیا لەدایکبووە، هەر لە تەمەنی منداڵییەوە بەهرەی موزیکی هەبووە و تواناکانی پیشانداوە. هەرچەندە باوکی خەونی دیکەی هەبوو و دەیویست لەسەر ڕێچکەیەکی تر گەشەبکات، بەڵام خولیای هاندڵ بۆ موزیک زاڵ بوو زیاتر لەهەموو شتەکانی دیکە، ئەمەش وای لێکرد موزیک بخوێنێت و سەرنجەکانی لەسەر ئەم هونەرە کۆبکاتەوە.
هاندڵ لەسەرەتای ژیانییەوە بەشێکی زۆر لە شار و وڵاتەکانی ئەوروپا گەڕا، گرنگترینیان هامبۆرگ و ئیتاڵیا، کە لەهەرجێگەیەو شێوازی موزیکی جۆراوجۆری دەبیست و فێریاندەبوو. بە تایبەتی ئیتاڵیا کە بووە هۆی شارەزابوونی هاندڵ لە ئۆپێرا و چەندین ئۆپێرا ئیتاڵی ئامادە کرد، بەم هۆکارە لە سەرانسەری ئەوروپادا ناوبانگی بەدەستهێنا. لەساڵی ١٧١٢ هاندڵ لە لەندەن نیشتەجێ بوو و تا کۆتایی تەمەنی لەوێ مایەوە و کارەکانی لەوێ ئەنجامدا.
هاندڵ بووبە کەسایەتییەکی سەرەکی و بەناوبانگی موزیکی لەندەندا. بە ئۆپێرا و ئۆراتۆریۆ و بەرهەمە ئامێرییەکانی دەناسرایەوە؛ کە ڕەنگینی مێلۆدی ئیتاڵی لەگەڵ کۆنتراپۆینتی ئەڵمانی و کۆڕاڵی نەریتی ئینگلیزی تێکەڵ دەکرد. ئۆپێراکانی وەک ڕیناڵدۆ Rinaldo و جولیۆ سێزار Giulio Cesare، توانای ئەویان لە خەیاڵ و دراماتیکی و توانای دروستکردنی ئاریای Aria نیشاندەدا.
ڕەنگە باشترین و زیندووترین بەرهەمەکانی هاندڵ، ئۆراتۆریۆ ئینگلیزییەکانی بن English oratorios، بە تایبەتی مەسیح Messiah و سامسۆن Samson و ئیسرائیلییەکان لە میسر Israel in Egypt. ئۆراتۆریۆکانی هاندڵ داهێنەرانە بوون لە تێکەڵکردنی چیرۆکگێڕانەوەی دراماتیکی لەگەڵ ئۆرکێسترەیشنی دەوڵەمەند، ئەمەش وایکرد موزیکی پیرۆز و ئایینی بۆ گوێگران و بینەرانی سەردەمی خۆی سەرنجڕاکێشتر بێت و خەڵکی حەز و تاسەی گوێگرتن لەکارەکانی ئەم هونەرمەندەیان بۆ دروستببێت.
هاندڵ لە ساڵی ١٧٥٩ لە لەندەن کۆچی دوایی کرد و کارگەلێکی زۆری لەپاش خۆی بەجێهێشت؛ کە بەردەوام زیندووە لەناو چینی موزیسیانان و گوێگرانیش بە هەمان شێوە. شارەزایی ئەو لە مێلۆدی و هارمۆنی و دەربڕینی دراماتیک و سوود وەرگرتن لە موزیک و کولتوورە جیاوازەکان ئەوروپا (کە لەو قۆناغەدا هاندڵ پردی کولتووری ئەڵمانیا و ئیتاڵیا و ئینگلتەرا بوو) ئەوی وەک هونەرمەندێکی بەرزی سەردەمی بارۆک نیشاندا و پاشان موزیکەکانی کات و سنوورە نەتەوەییەکانی تێپەڕاند و ئەوی بەهەموو جیهان ناساند.
