نووسینی: رێژوان تەها
یۆهان سباستیان باخ Johann Sebastian Bach (١٦٨٥-١٧٥٠) هەمیشە وەک یەکێک لە کەسایەتییە گەورە و دیارەکانی موزیکی کلاسیکی ڕۆژئاوا و موزیکی جیهانی دەمێنێتەوە. کۆمپۆسەرێک کە بەرهەمەکانی بەردەوام زیندوون لە سەرانسەری سەدەکاندا، ئیلهامبەخش و بنەمان بۆ موزیسیانان و گوێگران. موزیکی ئەو نوێنەرایەتی لوتکەی سەردەمی بارۆک دەکات، کە تێکەڵەیەکی تەواو لە شارەزایی تەکنیکی و هەست و ماتماتیکە.
باخ لە شاری ئایزناخی Eisenach ئەڵمانیا لە خێزانێکی گەورەی موزیکی لەدایک بووە. لە تەمەنی دە ساڵیدا دایک و باوکی لەدەستداوە، لەلایەن برا گەورەکەی یۆهان کریستۆف باخەوە Johann Christoph Bach پەروەردە کراوە، کە ژینگەی ڕاهێنان و خۆپەروەردەکردنی دروست لە هونەری موزیکی بۆ دابینکردووە. لە تەمەنی هەرزەکاریدا، باخ ئۆرگانیست و ڤایۆلینژەنێکی لێهاتوو بوو، لێهاتوویییەکی بەرچاوی لە کۆمپۆزیشنیشدا هەبوو. بەرکەوتنی سەرەتایی بە کۆڕاڵەکانی لۆتەران Lutheran chorales و پۆلیفۆنییە نەریتییەکانی بارۆکی ئەڵمانی کاریگەرییەکی قووڵی لەسەر تێگەیشتن و موزیکی باخ هەبوو.
ژیانی پیشەیی باخ چەندین کۆشک و کڵێسای جۆراوجۆری لە سەرانسەری ئەڵمانیادا گرتەوە. لە شاری وایمار Weimar وەک موزیسیانی دەربار و کۆنداکتەر لە کۆتێن Köthen و دواجاریش وەک کانتۆر (بەرپرسی ئایینی کە ڕێبەری موزیک و گۆرانی دەکات) لە کڵێسای سانت تۆماس St. Thomas لە لایپزیگ Leipzig کاری کردووە. هەر پێگە و شوێنێک پێکهاتەی بەرهەم و کارەکانی ئەوی بەرەوپێشبرد و لەچوارچێوەدەدا: لە وایماردا ، تواناکانی لە ئۆرگان بەرەوپێشبرد و گەشەی زیاتری پێدا؛ لە کۆتێن Köthen، موزیکی ئامێری دونیایی داناوە، لەوانە کۆنشێرتۆکانی براندنبۆرگ Brandenburg Concertos؛ و لە لایپزیگ، سەرنجی خستە سەر کارە پیرۆز و ئایینییەکان، شاکارەکانی وەکو سۆزی سانت ماتیو St. Matthew و چەندین کانتاتای دانا.
بلیمەتی باخ لە توانای تێکەڵکردنی فیکر و ماتماتیک لەگەڵ ئیستاتیکا و دەربڕیندایە. تایبەتمەندی موزیکی ئەو بەم شێوەیەیە:
شارەزایی قووڵ و زانستی لە کۆنتراپۆینت، بونیاتنانی چەندین دەنگی سەربەخۆ و جیاواز بۆ ناو پارچە موزیکەکانی. هارمۆنی ئاستبەرز و داهێنەرانە و جوڵە جیاوازەکان بە کۆرد و سکێڵەکان..
کارەکانی وەک: The Well-Tempered Clavierبەکارهێنانی سەرجەم سکێڵەکان و نیشاندانی کارامەیی و دەستڕەنگینی لە هەموویاندا، بناغەی موزیکی تۆناڵی مۆدێرن دادەنێت. لەم نێوەندەدا، ڤارەیشنەکانی گۆڵدبێرگ Goldberg Variations هەم تەکنیکی بەهێز و ماتماتیکی موزیکی و هەم توانسی دەربڕین و گوزارشتی هەستەکانی تێدا باڵایە.
کاریگەرییەکانی باخ زۆر لە تەمەن و ژیانی خۆی زۆر زیاترە. لە کاتێکدا بەشێک لە موزیکەکانی دوای مردنی پشتگوێ خران، بەڵام بووژانەوەی سەدەی نۆزدەهەم بە پێشەنگایەتی فیلیکس مێندێلسۆن Felix Mendelssohn باخی گەڕاندەوە بۆ شوێنی شایستەی خۆی لە موزیکی کلاسیکی و ڕۆژئاوادا. پێشتریش کۆمپۆسەرانی وەک: مۆزارت و بیتهۆڤن و برامس بە چڕی لێکۆڵینەوەیان لە بەرهەمەکانی کردووە و ئەنەلایزی کارەکانیان کردووە، تەکنیک و ڕێگەکانی ئەویان لە شارەزایی موزیکدا دەدۆزییەوە و ئیلهامیان بۆ کار و داهێنانەکانی خۆیان لێوەردەگرت. تەنانەت موزیسیانە هاوچەرخەکانیش لە جازەوە تا کۆمپۆسەرانی موزیکی فیلم بەردەوامن لە سودوەرگرتن لە کار و لێهاتووییەکانی یۆهان سباستیان باخ، کە هەمیشە ناوی وەک هونەرمەندێکی نەمر و گەوهەری جیهانی موزیک دەمێنێتەوە.
