بلوز ژانراێکی موزیکی مێژوویی
نووسینی: سەفین خەراجیانی
بلوز ژانراێکی موزیکی مێژوویی ئەمریکییە کە بە ڕیتمە سادەکەی و دەربڕینی هەست و چیرۆکە کەسییەکان تایبەتمەندە. لە سەدەی نۆزدەهەمدا لە ئەمریکا سەری هەڵداوە و لە ژێر کاریگەری ئەزموون و شارەزایی تاکەکانی ئەفریقیدا بووە کە لە بارودۆخێکی سەختدا دەژین.
موزیکی بلوز چەندین جۆری هەیە، لەوانە:
1- بلوزی نەریتی: ئەمە شێوازێکە لە میسیسیپی سەرچاوەی گرتووە و بە گیتار و هارمۆنیکا و نمایشی دەنگی سۆزداری تایبەتمەندە.
2. کیسی بلوز: تایبەتمەندە بە زیادکردنی ئامێری کیسی (پیانۆی کارەبایی)، لە شاری شیکاگۆ گەشەی کردووە و بەشداری کردووە لە پەرەپێدانی دەنگی بلوزی شار.
3- ئاکۆستیک بلوز: لەسەر بنەمای گیتاری ئاکۆستیک و ژەنینی بە شێوازی تەقلیدی دروستکراوە. ئەم ژانرە بریتییە لە کانتری بلوز و دێڵتا بلوز.
4- بلوزی ڕیتمیک و بلوزی گەنجان: ئەم ستایلانە لە سەدەی بیستەمدا پەرەیان سەندووە و بە زیادکردنی ڕیتم و ژەنینی کارەبایی تایبەتمەند بوون.
موزیکی بلوز لە ژێر کاریگەری چەندین شێوازی موزیکی دیکەدا بووە و لە بەرامبەردا کاریگەری لەسەر زۆرێک لە شێوازەکانی وەک ڕۆک و جاز و موزیکی کانتری هەبووە. ئەزموونی ژیان و هەستی مرۆڤ دەردەبڕێت و لە گۆرانییەکانیدا ئازار و هیوا تێکەڵ دەکات.
هەندێک لە پێشەنگەکانی سەرەکی موزیکی بلوز بریتین لە:
1- ڕۆبەرت جۆنسن: بە یەکێک لە گەورەترین گیتارژەنەکانی مێژووی موزیکی بلوز دادەنرێت و کاریگەری زۆری لەسەر نەوەکانی دواتری موزیکژەنان هەبووە. گۆرانییە بەناوبانگەکانی بریتین لە “Cross Road Blues” و “Love in Vain”.
2- ویلی کوێر: یاریزانێکی هارمۆنیکای کوێر و گۆرانیبێژێکی لێهاتوو بوو. گۆرانییەکانی وەک “ستەیتسبۆرۆ بلوز” و “تاریکی شەو بوو، سارد زەوی بوو” کاریگەرییەکی زۆریان هەیە.
3- ئاوی قوڕاوی: بە یەکێک لە پێشەنگەکانی بلوزی کارەبای دادەنرێت و بەشداری لە پەرەپێدانی موزیکی بلوزی شارەکاندا کردووە. گۆرانییە بەناوبانگەکانی بریتین لە “Hoochie Coochie Man” و “Mannish Boy”.
4- بێسی سمیس: شاژنی بلوز بوو لە ساڵانی 1920 و یەکێک بوو لە گرنگترین گۆرانیبێژەکانی سەردەمی کۆن. گۆرانییەکانی وەک “سانت لویس بلوز” و “کەس ناتناسێت کاتێک لە خوارەوە و دەرەوە دەبیت” تا ئێستاش لەلایەن هەوادارانەوە خۆشەویستن.
ئەم هونەرمەندانە و کەسانی دیکە
بەشدارییان لە داڕشتنی مێژووی موزیکی بلوز و کاریگەرییەکانی لەسەر موزیکی هەموو جیهان کردووە.
